Ο σακχαρώδης διαβήτης αποτελεί ένα συχνό μεταβολικό νόσημα το οποίο χαρακτηρίζεται από υψηλά επίπεδα γλυκόζης (σακχάρου) στο αίμα.
Σε αυτή την περίπτωση, ο οργανισμός παράγει λιγότερη (ή καθόλου) ινσουλίνη ή τη χρησιμοποιεί με τρόπο μη λειτουργικό.
Ο διαβήτης μπορεί να προσβάλει πολλά όργανα και να προκαλέσει βλάβες σε όλο τον ανθρώπινο οργανισμό.
Για παράδειγμα, συχνά ο διαβήτης εκδηλώνεται με συμπτώματα στα πόδια. Μία από τις συχνότερες επιπλοκές του είναι ακριβώς το διαβητικό πόδι, για το οποίο θα μιλήσουμε σε αυτό το άρθρο.
Πάμε, λοιπόν, να ξεκινήσουμε και να δούμε όλα όσα χρειάζεται να γνωρίζετε για τη συγκεκριμένη επιπλοκή του διαβήτη.
Τι είναι το διαβητικό πόδι
Τι ακριβώς είναι, όμως, το διαβητικό πόδι;
Πρόκειται, όπως είπαμε, για μια επιπλοκή του σακχαρώδη διαβήτη και αποτελεί μια κατάσταση κατά την οποία επηρεάζεται η αρτηριακή αιμάτωση του κάτω άκρου. Αποτέλεσμα αυτού είναι η διαταραχή της αρχιτεκτονικής του κάτω άκρου, που μπορεί να οδηγήσει σε κάποια φλεγμονή ή ακόμα και σε γάγγραινα.
Ο ορισμός του διαβητικού ποδιού, όπως τον δίνει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας είναι ο εξής:
Ως διαβητικό πόδι ορίζεται η κατάσταση στην οποία ένας ασθενής με σακχαρώδη διαβήτη εμφανίζει προβλήματα όπως ελκώδεις πληγές, μολύνσεις ιστών, περιφερική νευροπάθεια (συνήθως στα πόδια) ή διαβητική αρτηριοπάθεια.
Διαβητικό πόδι – Αίτια
Το διαβητικό πόδι έχει δύο κυρίως αίτια.
Το πρώτο είναι η έλλειψη αισθητικότητας λόγω της διαβητικής νευροπάθειας και το δεύτερο η μη επαρκής αιμάτωση λόγω περιφερικής αρτηριακής νόσου.
Η νευροπάθεια επηρεάζει ουσιαστικά τα νεύρα που μεταφέρουν τον πόνο από τα πόδια στον εγκέφαλο. Έτσι, φτάνουμε στην απουσία αντίληψης του πόνου, κάτι που αυξάνει πολύ τις πιθανότητες κάποιου τραυματισμού στα κάτω άκρα, χωρίς καν να το καταλάβουμε.
Η νευροπάθεια, επίσης, μπορεί να οδηγήσει σε αποδυνάμωση των μυών του ποδιού.
Από την άλλη, η περιφερική αρτηριακή νόσος είναι αποτέλεσμα της αρτηριοσκλήρωσης των αρτηριών των κάτω άκρων. Με πιο απλά λόγια, αυτό σημαίνει ότι εμφανίζεται στένωση των αγγείων που τροφοδοτούν τα πόδια με αίμα.
Έτσι, το διαβητικό πόδι οφείλεται είτε σε έλλειψη αίσθησης του πόνου είτε σε κακή αιμάτωση.
Διαβητικό πόδι – Συμπτώματα
Το διαβητικό πόδι χαρακτηρίζεται από ποικίλα συμπτώματα, τα οποία, όμως, συχνά περνούν απαρατήρητα, λόγω του ότι η έλλειψη αίσθησης του πόνου και η παραμόρφωση της δομής των κάτω άκρων εμφανίζονται σταδιακά.
Τα σημάδια εκδήλωσης χωρίζονται ανάλογα με το στάδιο και την κατάσταση που βρίσκεται το διαβητικό πόδι.
Τα πρώτα συμπτώματα, λοιπόν, του διαβητικού ποδιού περιλαμβάνουν:
- Μούδιασμα ή μυρμήγκιασμα
- Αλλαγές στη θερμοκρασία του δέρματος
- Οίδημα
- Δερματικές αλλαγές (π.χ. ξηροδερμία, απολεπισμός, σκασίματα κ.α.)
- Υπερκερατώσεις ή κάλοι
- Πτώση τριχών στο σημείο
- Πληγές ή έλκη ποδιών (εξέλκωση)
- Πόνος στο πόδι κ.α.
Πέρα από τα συμπτώματα αρχικού σταδίου, όπως το πρήξιμο, το έλκος ποδιού κ.λπ., υπάρχουν και τα συμπτώματα που εμφανίζονται σε πιο προχωρημένα στάδια της πάθησης.
Αυτά είναι αρκετά σοβαρότερα και μπορούν να επιδεινώσουν έντονα την κατάσταση, γι’ αυτό και χρειάζονται άμεση αντιμετώπιση.
Πάμε να δούμε, λοιπόν ποια είναι τα κυριότερα συμπτώματα του διαβητικού ποδιού σε προχωρημένο στάδιο:
- Βαθύ έλκος ή πληγή στο πόδι που δεν κλείνει
- Μόλυνση πληγών και σχηματισμός αποστημάτων στους βαθύτερους ιστούς
- Έντονη ερυθρότητα και μελανιασμένα πόδια
- Γάγγραινα ποδιού (αν δεν αντιμετωπιστεί, μπορεί να οδηγήσει μέχρι και σε ακρωτηριασμό του ποδιού)
- Δυσοσμία
- Μόλυνση οστών κ.α.
Η έγκαιρη αναγνώριση των συμπτωμάτων είναι παραπάνω από απαραίτητη για τη σωστή αντιμετώπιση και φροντίδα του διαβητικού ποδιού.
Διαβητικό πόδι – Πρόληψη
Είδαμε, λοιπόν, παραπάνω τι συμπτώματα εμφανίζει ένα διαβητικό πόδι σε αρχικό ή πιο προχωρημένο στάδιο.
Πώς, όμως, μπορείτε να προστατέψετε τα κάτω άκρα σας από μια τέτοια σοβαρή πάθηση, όπως αυτή που συζητάμε εδώ;
Κατ’ αρχάς, να πούμε ότι, εάν πάσχετε από διαβήτη, η καλύτερη θεραπεία είναι η πρόληψη.
Η σωστή πρόληψη, που μπορεί να μειώσει σημαντικά τον κίνδυνο του διαβητικού ποδιού, περιλαμβάνει τα εξής:
Ρύθμιση σακχάρου
Η διατήρηση του σακχάρου στο αίμα σε φυσιολογικά επίπεδα είναι πραγματικά ζωτικής σημασίας για την πρόληψη των επιπλοκών που σχετίζονται με τον διαβήτη.
Φροντίστε να μένετε σε τακτική επαφή με τον γιατρό σας και να ακολουθείτε πιστά τις οδηγίες του για την αποτελεσματική διαχείριση του σακχάρου σας.
Περιποίηση ποδιών
Πολύ σημαντική είναι επίσης η εφαρμογή σωστής υγιεινής των ποδιών σας, γεγονός που μπορεί να μειώσει σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης επιπλοκών, όπως είναι το διαβητικό πόδι.
Η σωστή περιποίηση περιλαμβάνει το καθημερινό πλύσιμο των ποδιών με ζεστό νερό και ήπιο σαπούνι, το καλό στέγνωμα, την καλή ενυδάτωση των κάτω άκρων και την αποφυγή χρήσης λοσιόν ανάμεσα στα δάχτυλα, μιας και η υπερβολική υγρασία μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο λοιμώξεων.
Επιπλέον, περιποίηση σημαίνει και το τακτικό και σωστό κόψιμο των νυχιών σας. Κόβετέ τα σε ευθεία γραμμή, λιμάρετε απαλά τις άκρες τους και σε κάθε περίπτωση, να αποφεύγετε να τα κόβετε πολύ κοντά, καθώς αυξάνεται ο κίνδυνος τραυματισμού ή μόλυνσης.
Τέλος, απαραίτητο κομμάτι της φροντίδας των ποδιών είναι και η προσεκτική αφαίρεση κάλων και υπερκερατώσεων, κατά προτίμηση από ποδολόγο εξειδικευμένο στο διαβητικό πόδι.
Τακτικός έλεγχος ποδιών
Πέραν της περιποίησης, σημαντικός είναι και ο τακτικός έλεγχος των ποδιών, για τον εντοπισμό τυχόν αλλαγών ή παραμορφώσεων στο δέρμα (π.χ. ερυθρότητα, ξηρότητα, πρήξιμο, πληγές κ.α.).
Με αυτόν τον τρόπο, θα μπορείτε να επέμβετε έγκαιρα σε περίπτωση εμφάνισης οποιασδήποτε αλλοίωσης.
Επιλογή κατάλληλων παπουτσιών
Η επιλογή άνετων και κατάλληλων υποδημάτων είναι από τους βασικότερους παράγοντες πρόληψης παθήσεων όπως το διαβητικό πόδι.
Τα σωστά παπούτσια για πρόληψη των διαβητικών ποδιών πρέπει να είναι άνετα, μαλακά, να εφαρμόζουν σωστά, να παρέχουν σωστή στήριξη και να είναι κατασκευασμένα από υλικά που αφήνουν το δέρμα να αναπνέει.
Ένα στενό ή κακής εφαρμογής παπούτσι θα ασκεί πιέσεις και τριβή στα πόδια, κάνοντάς τα πιο επιρρεπή σε τραυματισμούς, ερεθισμούς, ξηροδερμίες κ.λπ.
Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το πώς να επιλέξετε ανατομικά παπούτσια, διαβάστε τον χρήσιμο οδηγό μας.
Χρήση διαβητικών καλτσών
Φροντίστε, ακόμα, να προμηθευτείτε ποιοτικές διαβητικές κάλτσες, κατάλληλες για άτομα που πάσχουν από διαβήτη.
Οι κάλτσες για διαβητικούς απορροφούν τις πιέσεις και τις τριβές, αποτρέπουν την εφίδρωση που μπορεί να οδηγήσει σε λοιμώξεις και μυκητιάσεις, ενώ ταυτόχρονα διευκολύνουν σημαντικά την κυκλοφορία του αίματος στα πόδια.
Διαβητικό πόδι – Θεραπεία & Αντιμετώπιση
Πολλές φορές, όμως, η πρόληψη μπορεί να μην αρκεί ή να μη γίνεται σωστά, με αποτέλεσμα την εμφάνιση του προβλήματος του διαβητικού ποδιού.
Το διαβητικό πόδι, λοιπόν, απαιτεί την κατάλληλη θεραπεία και αντιμετώπιση.
Οι καταλληλότεροι τρόποι για τη θεραπεία του διαβητικού ποδιού είναι:
Σωστή φροντίδα πληγών ή ελκών
Τα διαβητικά πόδια χαρακτηρίζονται συνήθως από την εμφάνιση πληγών ή ελκών.
Η σωστή αντιμετώπιση απαιτεί την καλή φροντίδα των τραυμάτων και των πληγών που έχουν εμφανιστεί.
Ο καλός καθαρισμός των πληγών του διαβητικού ποδιού, η αφαίρεση των νεκρών ιστών και η εφαρμογή ειδικών επιδέσμων είναι τα βασικότερα πράγματα που έχετε να κάνετε, προκειμένου να βοηθήσετε την επούλωση των τραυμάτων και να αποτρέψετε την επιδείνωση της κατάστασης.
Φαρμακευτική αγωγή
Σε πιο προχωρημένα στάδια του διαβητικού ποδιού, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να προκληθούν μολύνσεις των πληγών, οι οποίες μπορεί να οδηγήσουν σε ιδιαίτερα σοβαρές επιπλοκές.
Σε τέτοιες περιπτώσεις, η κατάλληλη θεραπεία μπορεί να είναι κάποια φάρμακα για το διαβητικό πόδι, όπως η χορήγηση αντιβίωσης (είτε από το στόμα είτε τοπικά), για την καταπολέμηση των βακτηριακών λοιμώξεων.
Χειρουργική αποκατάσταση
Η πιο ακραία λύση για την αντιμετώπιση του διαβητικού ποδιού είναι η χειρουργική αποκατάσταση και, συγκεκριμένα, η πραγματοποίηση επέμβασης παράκαμψης (bypass).
Σε μια τέτοια επέμβαση χρησιμοποιείται ένα φλεβικό ή συνθετικό μόσχευμα, με στόχο την επαναιμάτωση και τη διάσωση του ποδιού.
Μια εναλλακτική σε τέτοιες κλασικές χειρουργικές τεχνικές είναι οι σύγχρονες ενδοαγγειακές μέθοδοι, οι οποίες έχουν λιγότερες επιπλοκές και απαιτούν μικρότερο χρόνο νοσηλείας.
Οπότε, αν έχουμε να κάνουμε με διαβητικό πόδι σε προχωρημένο στάδιο, ένας αγγειοχειρουργός θα σας δώσει τις κατάλληλες οδηγίες αντιμετώπισης.
Διαβητικό πόδι, συμπτώματα, πρόληψη & θεραπεία – Συμπερασματικά
Εν κατακλείδι, μπορούμε να πούμε πως η αναγνώριση των συμπτωμάτων, η γνώση των κατάλληλων τρόπων πρόληψης αλλά και των σωστών τρόπων θεραπείας και αντιμετώπισης μπορεί να οδηγήσει στην αποτελεσματικότερη διαχείριση του διαβητικού ποδιού.
Και αυτά ακριβώς (όπως και πολλά ακόμα) είδαμε στο παραπάνω άρθρο, το οποίο ελπίζουμε να σας φανεί χρήσιμο, σε περίπτωση που πάσχετε από διαβήτη ή διαβητικό πόδι.
Αν, λοιπόν, αντιμετωπίζετε το συγκεκριμένο πρόβλημα και έχετε εμφανίσει έλκη ή πληγές στα πόδια σας, διαβάστε πώς γίνεται σωστά η περιποίηση κατακλίσεων ή ελκών στο σπίτι!
