Οι γνώσεις γύρω από την περιποίηση κατακλίσεων στο σπίτι αποτελούν πολύ χρήσιμα εφόδια για να παρέχετε σωστή και ολοκληρωμένη φροντίδα σε άτομα που πάσχουν από τη συγκεκριμένη πάθηση.
Αν έχετε κάποιο τέτοιο κοντινό άτομο, η κατ’ οίκον νοσηλεία για περιποίηση κατάκλισης είναι πολύ σημαντική, οπότε σε αυτό το άρθρο θα σας μάθουμε τα πάντα για την κατάκλιση και πώς να την αντιμετωπίζετε αποτελεσματικά μόνοι σας.
Τι είναι η κατάκλιση;
Κατάκλιση λέγεται η κατάσταση κατά την οποία επέρχεται κυτταρική νέκρωση μιας συγκεκριμένης περιοχής του σώματος, που προκαλείται από την εκεί παρατεταμένη πίεση και τη διακοπή της κυκλοφορίας του αίματος στους ιστούς.
Αυτή η πίεση και η διακοπή κυκλοφορίας, χαρακτηριστική σε άτομα καθηλωμένα για μεγάλο διάστημα, καταστρέφει το δέρμα λόγω της ανεπαρκούς αιμάτωσης στην περιοχή.
Οι πιο συχνές περιοχές του δέρματος που μπορεί να εμφανιστούν έλκη (πληγές) κατάκλισης είναι:
- Αυτιά
- Ωμοπλάτη
- Πηγούνι
- Φτέρνες
- Γεννητικά όργανα
- Κόκκυγας
Πώς δημιουργούνται οι κατακλίσεις;
Το έλκος κατάκλισης μπορεί να δημιουργηθεί εξαιτίας εξωγενών αλλά και ενδογενών παραγόντων.
Εξωγενείς παράγοντες μπορεί να είναι:
- Τριβή
- Υγρασία από απεκκρίματα όπως ούρα, κόπρανα κ.λπ.
- Πίεση σε σημεία του σώματος
- Διατμηματική δύναμη (πίεση που ασκείται όταν ο ασθενής αδυνατεί να σηκώσει το σώμα του και αναγκάζεται να γλιστράει στο κρεβάτι)
Υπάρχουν, όμως, και ενδογενείς παράγοντες που έχουν κυρίως να κάνουν με την ελάττωση της απορροφητικής ικανότητας του δέρματος. Ορισμένοι από αυτούς είναι:
- Κακή διατροφή (μειωμένη πρόσληψη θερμίδων και βιταμινών)
- Κακή ψυχολογία, με το άγχος να οδηγεί σε μεγαλύτερη ευαισθησία των ιστών λόγω αυξημένης έκκρισης γλυκοστεροειδών
- Γήρανση, που οδηγεί σε μείωση των ελαστικών ινών και σε μεγαλύτερη ξηρότητα δέρματος (άρα, πιο επιρρεπές σε κατακλίσεις)
- Χρόνια ακινησία
- Υποκείμενα νοσήματα (π.χ. ορθοπεδικές ή κυκλοφορικές ασθένειες κ.ά.)
Ενδείξεις κατακλίσεων
Υπάρχουν ορισμένες ενδείξεις που σας προϊδεάζουν για κατάκλιση. Οπότε, είναι απαραίτητο να είστε σε εγρήγορση, προκειμένου να προχωρήσετε στις αναγκαίες ενέργειες για σωστή περιποίηση της κατάκλισης.
Κάποιες τέτοιες ενδείξεις είναι:
- Νέκρωση ιστού (μαύρο δέρμα)
- Λύση της συνέχειας του δέρματος
- Κοκκίνισμα στην περιοχή του δέρματος που ακουμπάει στο στρώμα
- Έκκριση υγρών και δυσοσμία σε ασθενείς που φορούν πάνες ακράτειας
Ποιες ομάδες κινδυνεύουν από κατακλίσεις;
Συνήθως τα έλκη εμφανίζονται σε μεγαλύτερες ηλικίες. Ωστόσο, υπάρχουν και περιπτώσεις που μπορεί να χρειαστεί να προβείτε σε περιποίηση κατάκλισης και σε νεογνά.
Υπάρχουν ορισμένες ομάδες ατόμων που γενικά έχουν περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν κατάκλιση που θα χρειαστεί περιποίηση. Αυτές είναι:
- Ασθενείς με ορθοπεδικά προβλήματα, όπως κατάγματα οστών (π.χ. κάτω άκρα, λεκάνη κ.ά.)
- Τετραπληγικά/παραπληγικά άτομα
- Ηλικιωμένοι με μειωμένη κινητικότητα
- Γενικά ασθενείς με μειωμένη κινητικότητα και διαταραχή θρέψης (π.χ. αναιμικοί, καρκινοπαθείς, διαβητικοί κ.ά.)
Ποια είναι τα στάδια των κατακλίσεων;
Υπάρχει κατάκλιση 1ου βαθμού έως και 4ου βαθμού. Οι κατακλίσεις, δηλαδή, διακρίνονται σε τέσσερα στάδια:
Στάδιο 1:
Ερυθρότητα δέρματος, αποχρωματισμός, οίδημα, αυξημένη θερμότητα, σκλήρυνση.
Στάδιο 2:
Μείωση μερικού πάχους στο δέρμα, είτε στο χόριο είτε στην επιδερμίδα είτε και στα δύο. Το έλκος παρουσιάζεται ως φλύκταινα ή γδάρσιμο.
Στάδιο 3:
Απώλεια ολικού πάχους δέρματος, συνοδευόμενη από πλήρη καταστροφή ή νέκρωση ιστών, χωρίς σπήλαιο.
Στάδιο 4:
Εκτενής καταστροφή δέρματος, νέκρωση ιστών ή και καταστροφή οστών/μυών, δημιουργία σπηλαίου.
Βήματα περιποίησης – θεραπείας κατακλίσεων
Το γεγονός πως συχνά τα έλκη, αν προχωρήσουν πολύ, μπορεί να αποδειχθούν μοιραία για τον ασθενή, κάνει την περιποίηση κατακλίσεων στο σπίτι εξαιρετικά πολύτιμη. Κατάκλιση και θάνατος δεν πάνε απαραίτητα μαζί.
Τα βήματα περιποίησης κατακλίσεων είναι συγκεκριμένα και αν ακολουθηθούν, θα επιτευχθεί η αποτελεσματική αντιμετώπιση του τραύματος.
Η εκτίμηση της κατάστασης του τραύματος, ο καθαρισμός του (προσοχή: όχι χρήση betadine σε κατάκλιση, καθώς επιβραδύνει την επούλωση), η χρήση κατάλληλου επιθέματος και η μέριμνα για μείωση της πίεσης στο σημείο είναι βασικές στρατηγικές για τη σωστή περιποίηση ελκών κατάκλισης.
Υλικά περιποίησης κατάκλισης
Η περιποίηση κατακλίσεων είναι αναγκαίο να γίνεταιμη κολλητικά επιθέματα με διπλάσια απορροφητικότητα με τα κατάλληλα «όπλα». Κάποια από τα υλικά περιποίησης των κατακλίσεων που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε είναι: σπρέι κατακλίσεων, γάζες, αποστειρωμένα γάντια, κρέμες, επιθέματα κ.ά.
Η καλύτερη κρέμα για κατάκλιση
Ανάμεσα στα καταλληλότερα υλικά περιποίησης κατάκλισης είναι τα διάφορα προϊόντα προστασίας της επιδερμίδας.
Ένα από αυτά είναι και η κρέμα για κατάκλιση, που βοηθάει στην ενυδάτωση, προστασία και αναδόμηση του δέρματος.
Η καλύτερη κρέμα για κατάκλιση είναι αυτή που περιέχει ψευδάργυρο, που έχει αντισηπτικές ιδιότητες, αλλά και αλλαντοΐνη, η οποία καταπραΰνει το δέρμα, χωρίς την προσθήκη χρωστικών και αρώματος.
Επιθέματα κατακλίσεων
Ένα ακόμα από τα υλικά για περιποίηση κατακλίσεων που θα χρειαστείτε για την κατ’ οίκον νοσηλεία είναι τα κατάλληλα επιθέματα.
Η σωστή περιποίηση για κατάκλιση απαιτεί αποστειρωμένα επιθέματα από αφρώδες υλικό ή μη κολλητικά επιθέματα με διπλάσια απορροφητικότητα από τα συνηθισμένα, που καλύπτουν και διευκολύνουν εξαιρετικά την επούλωση. Υπάρχουν και άλλα είδη επιθεμάτων, όπως αντιμικροβιακά, υδροκολλοειδή κ.λπ.
Νοσηλευτική – ιατρική φροντίδα κατακλίσεων
Η νοσηλευτική φροντίδα από επαγγελματίες, που θα αναλάβουν την περιποίηση ατόμων που πάσχουν από κατάκλιση, είναι εξαιρετικά χρήσιμη για τον ασθενή αλλά και τους γύρω του.
Και είναι απαραίτητο να αναζητείται και να παρέχεται εγκαίρως, στα πρώτα στάδια των κατακλίσεων για την καλύτερη δυνατή αντιμετώπισή τους και τη σωστή νοσηλεία.
Για παράδειγμα, η περιποίηση κατάκλισης πρώτου βαθμού είναι πολύ πιο εύκολη από πιο προχωρημένα στάδια.
Οι εξειδικευμένοι νοσηλευτές, εφαρμόζοντας το πρωτόκολλο κατακλίσεων, θα φροντίσουν για τα εξής:
- χειρουργικό καθαρισμό της κατάκλισης (αφαίρεση νεκρών ιστών)
- χρήση κατάλληλων επιθεμάτων, κρίνοντας βάσει της σοβαρότητας της κατάστασης αλλά και της περιοχής εμφάνισης του τραύματος (π.χ. διαφορετική είναι η περιποίηση κατακλίσεων κόκκυγα από την αντίστοιχη κατακλίσεων στις φτέρνες)
- διόρθωση της υποθρεψίας (π.χ. συμπληρώματα διατροφής) για γρηγορότερη επούλωση
- συχνή επαναξιολόγηση της κατάστασης
Πρόληψη κατακλίσεων
Δεν υπάρχει αποτελεσματικότερη μέθοδος αντιμετώπισης των κατακλίσεων από την πρόληψή τους.
Τα μέτρα πρόληψης των κατακλίσεων, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνουν:
- Συστηματική παρακολούθηση του δέρματος (τρεις φορές τη μέρα) για έγκαιρο εντοπισμό ελκών
- Σχολαστικό καθαρισμό του δέρματος, ειδικά των σημείων που είναι επιρρεπή σε κατάκλιση, με πράσινο σαπούνι, φυσιολογικό ορό και άλλα προϊόντα καθαρισμού επιδερμίδας (π.χ. προληπτική περιποίηση κατάκλισης με αντισηπτικό σφουγγάρι)
- Συχνή εναλλαγή θέσης του ασθενούς (κάθε δίωρο)
- Χρήση συστημάτων υποστήριξης για μείωση της πίεσης στο δέρμα (επιστρώματα αφρού, μαξιλάρια κ.ά.)
- Σωστή διατροφή και πρόληψη διαταραχών θρέψης
- Έγκαιρη προστασία του δέρματος από την επαφή με ακαθαρσίες (π.χ. ούρα, κόπρανα)
Συμπερασματικά
Η περιποίηση κατακλίσεων στο σπίτι προσφέρει εξαιρετική βοήθεια σε άτομα που είναι καθηλωμένα για καιρό στο κρεβάτι λόγω διαφόρων προβλημάτων υγείας.
Με όσα διαβάσατε σε αυτό το άρθρο, είστε σε θέση να προλάβετε, να αναγνωρίσετε αλλά και να λάβετε όλα τα απαραίτητα μέτρα για να αντιμετωπίσετε το πρόβλημα των κατακλίσεων και να φροντίσετε αποτελεσματικά τους δικούς σας ανθρώπους.
